Ομιλία του προέδρου της ΚΕΔΕ Δ. Παπαστεργίου στο Forum «Ελλάδα 2040», με θέμα: «Για σύγχρονες, βιώσιμες, ανθρώπινες πόλεις».
«Οι «Έξυπνες και Βιώσιμες Πόλεις» πρέπει να γίνονται αντιληπτές ως συστήματα ανθρώπων που αλληλεπιδρούν και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους, χρησιμοποιώντας ενεργειακές ροές, πόρους, αγαθά, υπηρεσίες και μοντέλα χρηματοδότησης, για την ενεργοποίηση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης»
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου, δήμαρχος Τρικκαίων και μέλος Ολομέλειας της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» μίλησε χθες στο Forum «Ελλάδα 2040», με θέμα: «Για σύγχρονες, βιώσιμες, ανθρώπινες πόλεις», ενώ τη Δευτέρα συμμετείχε στην εναρκτήρια εκδήλωση του Forum «Η Ελλάδα το 2040» της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».
Η Αυτοδιοίκηση τις προηγούμενες …200 ημέρες έως σήμερα
Ο κ. Παπαστεργίου κατά την ομιλία του έκανε εκτενή αναφορά στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η Τοπική Αυτοδιοίκηση της χώρας.
Τόνισε ότι Αυτοδιοίκηση αποτελεί τον πιο κοντινό θεσμό εξουσίας προς τον πολίτη, έχοντας αναλάβει αρμοδιότητες που τον συνοδεύουν από την ημέρα που θα γεννηθεί έως το τέλος της ζωής. Ωστόσο, σημείωσε, το θολό τοπίο αρμοδιοτήτων, η γραφειοκρατία, η πολυνομία, η έλλειψη πραγματικής αυτοδιάθεσης και οικονομικής αυτοτέλειας δεν αφήνει τον κατάλληλο «χώρο» στους αιρετούς να ασκήσουν απερίσπαστοι τα καθήκοντά τους και να δώσουν πνοή στις πόλεις τους υλοποιώντας τους προγραμματικούς στόχους για τους οποίους εκλέχτηκαν.
Συνεπώς, υπογράμμισε ο κ. Παπαστεργίου η όποια προσπάθεια θα πρέπει να ξεκινήσει μηδενίζοντας το «κοντέρ» των 200 χρόνων, έτσι ώστε να φέρει τον πολίτη πιο κοντά στην Αυτοδιοίκηση, να δημιουργηθούν νέες πόλεις, δίνοντας τη δυνατότητα στις τοπικές κοινωνίες να ηγούνται των μεγάλων αλλαγών, να αναζητούν νέες προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες των περιοχών τους, να τις αναδεικνύουν και να δομούν νέα τοπικά οικοσυστήματα γύρω από τα συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Η Αυτοδιοίκηση τις επόμενες …200 ημέρες
Μπορεί όμως η Αυτοδιοίκηση να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις με αυτά τα οικονομικά δεδομένα, αναρωτήθηκε ο κ. Παπαστεργίου, όταν βιώνει διαχρονικά σημαντικό ζήτημα περιορισμένης διαθεσιμότητας οικονομικών πόρων. Και πώς θα πρέπει να είναι η Αυτοδιοίκηση την επόμενη ημέρα;
«Το πρώτο και σίγουρο, είναι πως θα πρέπει η Αυτοδιοίκηση, οι δήμοι της χώρας, να αυτοδιοικηθούν» και «η θεσμοθέτηση τοπικών φόρων και η δυνατότητα καθορισμού τους, θα δώσει τη δυνατότητα στους δήμους να χαράξουν κοστολογημένες πολιτικές και στους πολίτες να έχουν τον πλήρη έλεγχο των χρημάτων που δίνουν», και ο πρώτος από τους φόρους αυτούς, θα μπορούσε να είναι ο φόρος ιδιοκτησίας.
Το δεύτερο είναι να έχουν οι δήμοι διοικητική αυτοτέλεια και αυτό ξεκινά με το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων, μεταξύ δήμων, περιφερειών και κεντρικού κράτους, έτσι ώστε κάθε δήμος, κάθε πόλη να μπορέσει να σχεδιάσει «το ταξίδι του», με βάση τις τοπικές ανάγκες, τους κινδύνους και τις προοπτικές. Να δει τη θέση του μέσα στην επόμενη 20ετία και αναλόγως να δομήσει την πολιτική του.
Για την Αυτοδιοίκηση βασικός μοχλός ανάπτυξης και χρηματοδότησης των νέων έργων είναι ΕΣΠΑ
Βασική μέριμνα θα πρέπει να είναι τα προγράμματα του ΕΣΠΑ να διαπερνούν το σύνολο της χώρας και να δίνουν οριζόντιες και κάθετες λύσεις, να μειώνουν τις περιφερειακές αλλά και ενδοπεριφερειακές ανισότητες ανέφερε ο κ. Παπαστεργίου.
Αλλά, παρατήρησε, τα τελευταία χρόνια μετά από αστοχίες, καθυστερήσεις αλλά και στρεβλώσεις, έλειπε αυτός ο πρώτος κρίσιμος παράγοντας της διαβούλευσης από τη βάση, κάτι που σε όλους τους τόνους ζητήθηκε, ειδικά για τη διαμόρφωση των σχεδίων για το Ταμείο Ανάκαμψης.
«Δυστυχώς, παρατήρησε ο κ. Παπαστεργίου, και πάλι αυτός ο ανορθολογικός σχεδιασμός συνεχίζεται, με τους δήμους να μην έχουν καμία, στη φάση αυτή, εμπλοκή στον σχεδιασμό των έργων, χωρίς να έχει επιχειρηθεί να κουμπώσουν τοπικές ανάγκες σε εθνικές στρατηγικές» και συμπλήρωσε:
«Για να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε με σοβαρότητα ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον με έντονο εθνικό αποτύπωμα, αυτές οι στρατηγικές του παρελθόντος πρέπει άμεσα να δώσουν τη θέση τους σε σύγχρονες πλατφόρμες διαλόγου, σε ανοιχτές διαδικασίες, σε εφαρμογές που θα δείχνουν το δρόμο του αύριο επεξεργαζόμενες τα big data των πόλεων, τα οποία πλέον μπορούν να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν απόψεις για μελλοντικές προκλήσεις».
Η πόλη που θέλω να ζήσω τα επόμενα… 200 χρόνια! Μια πόλη από το μηδέν;
«Ας πάμε από τη θεωρία στην πράξη. Αλήθεια, πως φανταζόμαστε την ιδανική πόλη; Πώς θα ήταν; Υπάρχει ή μήπως πρέπει να τη φτιάξουμε; Μπορεί μία σύγχρονη Ελληνική πόλη να μετατραπεί σε τέτοια ή μήπως πρέπει να φτιάξουμε μία νέα από την αρχή, “from scratch”;» αναρωτήθηκε ο κ. Παπαστεργίου, παρατηρώντας παράλληλα ότι το βασικό πρόβλημα των σύγχρονων ελληνικών πόλεων είναι αναμφισβήτητα η χωροταξία.
«Οι πόλεις μας, είπε, κτίστηκαν άναρχα, απότομα, παράνομα, χωρίς να δοθεί μέριμνα για τον ελεύθερο δημόσιο χώρο. Συνεπώς πως θα έπρεπε να είναι οι ιδανικές πόλεις; Θα είναι έξυπνες; Και αν ναι, πώς τις ορίζουμε;
Οι «Έξυπνες και Βιώσιμες Πόλεις» πρέπει να γίνονται αντιληπτές ως συστήματα ανθρώπων που αλληλεπιδρούν και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους, χρησιμοποιώντας ενεργειακές ροές, πόρους, αγαθά, υπηρεσίες και μοντέλα χρηματοδότησης, για την ενεργοποίηση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης.
Αυτές οι ροές και αλληλεπιδράσεις καθίστανται «έξυπνες» με στρατηγική χρήση της πληροφορίας και των επικοινωνιών, των υποδομών και άλλων υπηρεσιών, μέσω μιας διαφανούς διαδικασίας αστικού σχεδιασμού που ανταποκρίνεται στις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες της σημερινής κοινωνίας. Στη βάση ενός κοινού τόπου συνεννόησης, ως «Έξυπνη και Βιώσιμη Πόλη» νοείται μια αστική περιοχή με χαρακτηριστικά ενοποίησης – ένα σύστημα με άλλους όρους ολοκληρωμένων υπηρεσιών και λειτουργιών».
Ο κ. Παπαστεργίου αναφερόμενος στα χαρακτηριστικά των «Έξυπνων και Βιώσιμων Πόλεων», τις προσδιόρισε ως εξής:
Πάνω και πρώτα απ’ όλα οι πόλεις πρέπει να είναι ασφαλείς, προστατευμένες από φυσικά φαινόμενα, με διεξόδους για τους ανθρώπους αλλά και το νερό. Με πράσινο αλλά χωρίς τον κίνδυνο να καούν από αυτό.
Με δομές υγείας όλων των επιπέδων.
Με υποδομές ικανές να αντέξουν τις ανάγκες του σήμερα αλλά και του αύριο. Με δίκτυα οπτικών ινών έως το σπίτι, υπογειοποιημένα δίκτυα ενέργειας, ανοιχτά, καθαρά και επισκέψιμα δίκτυα ομβρίων υδάτων, δίκτυα ύδρευσης από σύγχρονα ανθεκτικά υλικά, δευτερεύοντα δίκτυα για νερό δευτερεύουσας χρήσης (πότισμα πρασίνου), φυσικά δίκτυα αερίου, πιθανώς δίκτυα κενού για τη μεταφορά των λίγων σύμμικτων απορριμμάτων, βιολογικοί καθαρισμοί τριτοβάθμιας επεξεργασίας.
Πόλεις που προσφέρουν ευκαιρίες εργασίας, φιλικές στο άνθρωπο και περιβάλλον, ενεργειακά αυτόνομες κλιματικά ουδέτερες, κυκλικές, έξυπνες και πράσινες, με βιώσιμη κινητικότητα, ανοιχτές και συμμετοχικές, αλλά και πολυπολιτισμικές, ελεύθερες να δεχτούν τους πάντες χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, με σεβασμό στα πιστεύω του καθενός μας και που προάγουν τον πολιτισμό.
Πώς θα πάμε στην επόμενη μέρα; 200+50 λέξεις για το αύριο!
«Η προσπάθεια που κάνουμε στο Ελλάδα 2021 δεν είναι σε καμία περίπτωση μία απλή καταγραφή του ένδοξου παρελθόντος μας. Και αυτή προφανώς χρειάζεται για να καταλάβουμε ότι ως Έλληνες, έχουμε τη δύναμη να πετύχουμε πολλά, πάρα πολλά. Σχεδόν τα πάντα», τόνισε ο κ. Παπαστεργίου.
«Παράλληλα, συμπλήρωσε, πρέπει με τη δύναμη αυτή των χιλιάδων ετών πίσω, να κοιτάξουμε μπροστά και να κάνουμε ένα ίσως μεγαλύτερο άλμα από αυτό που αναλογεί στη γενιά μας, αφού μείναμε πίσω. Οι αιτίες πολλές, γνωστές και μάλλον δεν είναι της ώρας να τις αναλύσουμε. Αφού όσο εμείς θα τσακωνόμαστε (και είμαστε εξαιρετικοί στον αλληλοσπαραγμό), τόσο θα χάνουμε την οπτική επαφή με μία Ευρώπη και έναν κόσμο που όλα αυτά τα έχει λύσει εδώ και χρόνια.
Κοιτάμε μπροστά συνθέτοντας αυτά που μας ενώνουν, αυτά που τόσα χρόνια μας έκαναν να ξεχωρίζουμε. Να βγάλουμε επιτέλους τον καλό μας εαυτό προς τα έξω και να τολμήσουμε. Στην παιδεία (γιατί όλα από εκεί ξεκινούν και εκεί καταλήγουν), στη μεταμόρφωση των πόλεών μας, στη συμμετοχή μας στην αλλαγή που θέλουμε. Να τολμήσουμε να μιλήσουμε στον γείτονά μας που δεν ανακυκλώνει, που παρκάρει πάνω στο πεζοδρόμιο, πετάει τη γόπα από το παράθυρο, που καταστρέφει την κοινή μας περιουσία. Να γίνουμε εμείς η αλλαγή που θέλουμε.
Να τολμήσουμε στην πολιτική… Γιατί άραγε να συμμετέχει κανείς σε ένα πολιτικό σκηνικό που δεν αλλάζει και δεν τον εκφράζει, που αναπαράγεται χωρίς θεμελιώδεις διαφορές. Να τολμήσουμε εμείς οι ίδιοι στις πόλεις που ζούμε, αφού πιθανώς δεν μας εκφράζουν. Τόλμη και αποφασιστικότητα χρειάζεται για να αλλάξουμε εμείς, γιατί εμείς είμαστε οι Ελλάδα».
