Ο Αντιπρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου και της Επιτροπής Πολιτικής Προστασίας της ΚΕΔΕ, Πρόεδρος του ΣΠΑΠ και Αντιδήμαρχος Πεντέλης Βλάσσης Σιώμος ομιλητής-εισηγητής στο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο.
Στο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο και συγκεκριμένα στον Εκθεσιακό Συνεδριακό Πολυχώρου του Δήμου Βόλου, από τις 21 έως και τις 23 Νοεμβρίου 2022 με θέμα «Ισχυρή Αυτοδιοίκηση – (Σύγχρονοι Ψηφιακοί, Πράσινοι Δήμοι – Στην υπηρεσία των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών)» πραγματοποίησε ομιλία – εισήγηση με θέμα «Η Τοπική Αυτοδιοίκηση στο επίκεντρο της Πολιτικής Προστασίας», ο Αντιπρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου και της Επιτροπής Πολιτικής Προστασίας της ΚΕΔΕ, Πρόεδρος του ΣΠΑΠ και Αντιδήμαρχος Πεντέλης Βλάσσης Σιώμος.
Το συνέδριο αυτό, είναι το τελευταίο που διεξήχθη από τη σημερινή διοίκηση της ΚΕΔΕ και είχε τη μεγαλύτερη συμμετοχή από όλα τα συνέδρια που έγιναν σε αυτή τη δημοτική θητεία.
Ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ Δημήτρης Παπαστεργίου στην τοποθέτηση του μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Όσον αφορά στα οικονομικά των δήμων και τη χρηματοδότηση τους, παρά τις δυσκολίες, χάρη στη σοβαρότητα και τη χρηστή διαχείριση, οι δήμοι κατάφεραν να μείνουν όρθιοι. Μετά από μια δεκαετία κατακόρυφης μείωσης των πόρων της, την περίοδο 2020 – 2022 άρχισε σταδιακά η αντίστροφη πορεία και οι πόροι αυξήθηκαν κατά 31%, σε σχέση με την περίοδο 2017 – 2019, ήτοι από 5,3 δις ευρώ περίπου ανήλθαν στα 6,95 δις ευρώ. Παράλληλα εκταμιεύτηκαν από το ΥΠΕΣ 1,2 δις ευρώ ως λοιπές και έκτακτες επιχορηγήσεις για την κάλυψη έκτακτων αναγκών, ενώ για το 2023 ξεκινάμε με + 120 εκ,. αυτά που ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε στη ΔΕΘ.
Σε ότι αφορά τις χρηματοδοτήσεις των δήμων από τα τρέχοντα αναπτυξιακά προγράμματα, όπως το «Αντώνης Τρίτσης», παλιό και νέο ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης, Πράσινο Ταμείο, Ηλέκτρα, κλπ., σήμερα οι δήμοι έχουν στη διάθεσή τους σημαντικότατους πόρους, περισσότερους από ποτέ.
Στο τραπέζι των συζητήσεων δεν λείπει βέβαια η πάγια ανάγκη των περισσότερων Δήμων της χώρας για καλύτερη στελέχωση των υπηρεσιών τους. Το 2020 ξεκίνησε δειλά με 583 προσλήψεις και αναμένονται το 2023 άλλες 2120.»
Στην τοποθέτηση του ο Βλάσσης Σιώμος τόνισε:
«Η Πολιτική Προστασία που κάποτε αποτελούσε μιας δεύτερης τάξης πολιτική σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, τα τελευταία χρόνια, λόγω της κλιματικής κρίσης, της συχνότητας εμφάνισης συμβάντων αλλά και μιας ευρείας πολιτικής βούλησης, έχει πλέον αναβαθμιστεί σε βασικό πυλώνα πολιτικής.
Είναι σταθερή και διαρκής η προσπάθεια, αναβάθμιση του σχεδιασμού, της οργάνωσης και ενίσχυσης των Οργάνων και των Δομών Πολιτικής Προστασίας. Δομές που ενισχύονται με εξοπλισμό, με εργαλεία, μετεχνογνωσία και με εκπαίδευση.
Σ ’αυτήν την πραγματικά δημιουργική και εξελικτική φάση της πολιτικής προστασίας στη χώρα μας, η πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση με τους Δήμους και τους Συνδέσμους, με την εγγύτητα στη διαχείριση των τοπικών αναγκών και συμβάντων, διαδραματίζουν ιδιαίτερα κρίσιμο ρόλο.
Ρόλο πολυδιάστατο, νευραλγικό και υπερβατικό, αφού ξεπερνά πολλές φορές τις συμβατικές, θεσμικές υποχρεώσεις και αναδεικνύει τηνευαισθησία, τη δυναμική και την αυταπάρνηση των τοπικών κοινωνιώννα ορθώσουν ένα τείχος προστασίας απέναντι σε κάθε κίνδυνο απειλήςαπό φυσικές ή άλλες καταστροφές.
Στη συνέχεια της ομιλίας του αναφέρθηκε στα κύρια θέματα που απασχολούν τους Δήμους και τους Συνδέσμους αλλά και όλους όσους ασχολούνται με την Πολιτική Προστασία και συγκεκριμένα υπογράμμισε τα εξής:
1.Εφαρμογή του νέου νόμου για τη Πολιτική Προστασία στο επίπεδο των Δήμων.
Κατ’ αρχήν θα πρέπει να περάσουμε άμεσα στην υλοποίηση των προβλεπόμενών του Ν. 4662/2020, που καθυστέρησε να εφαρμοστεί στο σύνολο του λόγο της πανδημίας, γιατί ο νόμος αυτός θεωρείται σύγχρονος, εξειδικεύει και ρυθμίζει το σύνολο των αρμοδιοτήτων του επιχειρησιακού σχεδιασμού και εν γένει της λειτουργίας του συστήματος Πολιτικής Προστασίας στη χώρα μας.
Βασικό ζήτημα αποτελεί η ύπαρξη μόνιμων δομών και μηχανισμών πολιτικής προστασίας στους Δήμους.
Με βάση το Άρθρο 21 παρ.1 του Ν.4662/2020προβλέπεται ότι «Στους Δήμους συστήνεται Αυτοτελές Τμήμα Πολιτικής Προστασίας υπαγόμενο απευθείας στο Δήμαρχο, το οποίο στελεχώνεται με προσωπικό αποκλειστικής απασχόλησης επί θεμάτων πολιτικής προστασίας».
Για τους πιο πάνω λόγους προτείνουμε, μετά από σχετική καταγραφή των υπαρχουσών δομών, να προβλεφθούν αντίστοιχες μονάδες, μετά από αλλαγή των ΟΕΥ και ταυτόχρονα να αυξηθούν οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) προκειμένου να αποκτήσουν όλοι οι Δήμοι μια οργανική μονάδα Πολιτικής Προστασίας (επιπέδου Τμήματος ή Γραφείου αναλόγως μεγέθους και κατηγορίας) που θα ασκεί τις αρμοδιότητες που προβλέπει το κανονιστικό πλαίσιο.
2.Αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων
Ενώ σε ότι αφορά το οδικό δίκτυο της χώρας, οι αρμοδιότητες (συντήρησης, καθαρισμού , αποχιονισμού κτλ.) έχουν ξεκαθαρίσει σε μεγάλο βαθμό με το χαρακτηρισμό και τη ταξινόμηση του δικτύου σε εθνικό, περιφερειακό και δημοτικό-τοπικό, υπάρχουν άλλες αρμοδιότητες στις οποίες εμφανίζονται «γκρίζες ζώνες».
Είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστούν οι αρμοδιότητες που συνδέονται με την πρόληψη των φυσικών καταστροφών όπως :
Η αστυνόμευση, διευθέτηση και καθαρισμός των κοιτών των υδατορεμάτων. Υπενθυμίζουμε ότι ισχύει το άρθρο 224 του Ν. 4555/2018 (“Κλεισθένης”), σύμφωνα με το οποίο το αντικείμενο του καθαρισμού των υδατορεμάτων αποτελεί πλέον εξ ολοκλήρου, ανεξαρτήτως του καθορισμού ορεινής και πεδινής κοίτης των υδατορεμάτων, αρμοδιότητα των Περιφερειών της χώρας.
Η επανεξέταση της αρμοδιότητας που αφορά τον καθαρισμό των οικοπέδων από ξερά χόρτα (άρθρο 94, παρ. 1, εδαφ. 26, Ν.3852/2010), αρμοδιότητα που είναι δύσκολο να ασκηθεί στο συνολικό αριθμό των οικοπέδων ειδικά στους επαρχιακούς και εκτεταμένους γεωγραφικά Δήμους και που δημιουργεί τριβές και δυσανάλογες των δυνατοτήτων πολλών Δήμων ευθύνες.
3.Επιτάχυνση εφαρμογής συναφών δημόσιων πολιτικών
Θεωρούμε αναγκαίο να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση του κτηματολογίου και του δασολογίου και να προωθηθούν κατά προτεραιότητα τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια στις Δημοτικές κοινότητες με αυθαίρετα. Οι εκκρεμότητες αυτές παράγουν δευτερογενή προβλήματα σε σχέση με τις εργασίες πρόληψης κινδύνου που σχετίζονται με τις πυρκαγιές και την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων.
- Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού
Με πολύ μεγάλη δυσκολία κάθε φορά οι Δήμοι και οι Σύνδεσμοι προσπαθούμε να καλύψουμε τις στοιχειώδεις ανάγκες μας σε ανθρώπινο δυναμικό για τις δράσεις πρόληψης και αντιμετώπισης κινδύνων από Φυσικές Καταστροφές.
Για αυτό το ελάχιστο που ζητάμε σαν ΚΕΔΕ είναι:
Α) Να επεκταθεί η χρονική διάρκεια των συμβάσεων εποχικού προσωπικού πυροπροστασίας στους (6) μήνες ή εναλλακτικά να ταυτίζονται με τη χρονική διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, όπως κάθε φορά καθορίζεται από τις Πυροσβεστικές Διατάξεις. Ιδιαίτερη σημασία έχει να μην υπάρχουν περιορισμοί στα χρονικά κενά μεταξύ συμβάσεων με το ίδιο φυσικό πρόσωπο, κάτι το οποίο αποστερεί από τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έμπειρα και ικανά στελέχη για τις ανάγκες της πυροπροστασίας αλλά και άλλων δράσεων πολιτικής προστασίας.
Β) Να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα πρόσληψης έκτακτου προσωπικού πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση και άλλων αναγκών (κατ’ αντιστοιχία με το προσωπικό της πυροπροστασίας) στη βάση της δυνατότητας που μας δόθηκε μέσω των ΠΝΠ για τις δράσεις που αφορούν την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αντίστοιχα, θα μπορούσε να υπάρχει πρόβλεψη για εποχικό προσωπικό πολιτικής προστασίας κατά τους χειμερινούς μήνες, τουλάχιστον στους πιο ευάλωτους Δήμους. Το προσωπικό αυτό θα μπορούσε να απασχοληθεί σε καθαρισμούς φρεατίων, σε μέτρα πρόληψης, αποχιονισμούς κτλ.
Γ)Φέτος είναι πιο αναγκαίο και επίκαιρο από ποτέ το αίτημα για σχεδιασμό και υλοποίηση ενός στοχευμένου προγράμματος κοινωφελούς εργασίας για τους Δήμους και τους Συνδέσμους προσανατολισμένο στις ανάγκες ενίσχυσης με ανθρώπινο δυναμικό της πολιτικής προστασίας.
Γ) Με τη λειτουργία της 1ης Ακαδημίας Πολιτικής Προστασίας δίνεται η ευκαιρία να εκπαιδευτούν άμεσα πολίτες, εθελοντές, αιρετοί και στελέχη της αυτοδιοίκησης. Επιπρόσθετα για τα στελέχη των Δήμων και των Συνδέσμων προτείνεται να οργανωθεί στα πρότυπα του εκπαιδευτικού προγράμματος της ΚΕΔΕ και του ΕΚΠΑ του 2008 ένα νέο πρόγραμμα τηλεκπαίδευσης μέσω της πλατφόρμας του ΕΚΠΑ με επικαιροποιημένο και στοχευμένο εκπαιδευτικό περιεχόμενο αλλά και με πιστοποίηση της παρεχόμενης γνώσης.
5.Διεύρυνση και αύξηση της ετήσιας χρηματοδότησης
Α) Η ΣΑΤΑ πυροπροστασίας απαιτείται να μετατραπεί σε ΣΑΤΑ Πολιτικής Προστασίας, με υπερδιπλασιασμό του ποσού, που σήμερα αποδίδεται στους Δήμους και τους Συνδέσμους και με διακριτή εγγραφή, των έργων και δράσεων πολιτικής προστασίας στους ετήσιους προϋπολογισμούς των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καλύπτοντας όλες τις κατηγορίες κινδύνων και των αναγκαίων δράσεων και ενεργειών πρόληψης. Επαναλαμβάνουμε και υπενθυμίζουμε πόσο κρίσιμη είναι η παράμετρος του χρόνου για τις δράσεις πολιτικής προστασίας και συνεπώς πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη καταβολή της ΣΑΤΑ στους Δήμους.
Β) Επίσης απαιτείται να καθοριστούν και φέτος με απόφαση των Υπουργείων Εσωτερικών και Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας περιοχές που βρίσκονται σε Κατάσταση Ειδικής Κινητοποίησης Πολιτικής Προστασίας για τις οποίες όπως και το 2022 θα πρέπει να υπάρχει έγκαιρη έξτρα χρηματοδότηση.
Εκπόνηση μελετών και εγχειριδίων
Να εκπονηθούν ειδικές μελέτες και σχέδια αντιπλημμυρικής θωράκισης και προστασίας σε περιοχές Υψηλού Πλημμυρικού Κινδύνου, όπως είναι οι παραποτάμιες περιοχές, περιοχές εκβολής χειμάρρων, περιοχές που κατασκευάζονται ή έχουν κατασκευαστεί μεγάλα έργα υποδομής (π.χ. Ολύμπια Οδός, τμήματα του ΒΟΑΚ, έργα της ΕΡΓΟΣΕ κτλ.), που έχουν επηρεάσει τις συνθήκες απορροής των όμβριων υδάτων στην ευρύτερη περιοχή.
7.Ψηφιακές εφαρμογές των λειτουργιών της Πολιτικής Προστασίας
Παράλληλα με το Ο.Π.Σ./ M.I.S. που προτείναμε, με στόχο την Ψηφιακή Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση της δημόσιας πολιτικής Πολιτικής Προστασίας, προτείνουμε να ενθαρρυνθεί η αξιοποίηση εφαρμογών ΤΠΕ για την πολιτική προστασία και να υποβοηθηθούν τεχνικά οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για το σχεδιασμό και την υποβολή αντίστοιχων έργων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τρέχοντα προγράμματα («Αντώνης Τρίτσης») ή και μελλοντικές προσκλήσεις (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ 2021-2027, ΑΙΓΙΣ,κτλ.).Παράλληλα είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η συντήρηση και η συνεχής λειτουργία των συστημάτων μετά την εγκατάστασή τους καθώς και η δια λειτουργικότητα τους με αντίστοιχα υφιστάμενα συστήματα που ανήκουν σε άλλους συναρμόδιους φορείς.
8.Μηχανισμός της ΚΕΔΕ για την άμεση υποστήριξη των Δήμων
Να υποστηριχθεί οικονομικά από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, η δημιουργία στη ΚΕΔΕ ενός μηχανισμού άμεσης υποστήριξης των Δήμωνπου πλήττονται, με επιτόπια παρουσία για την επιστημονική καθοδήγηση και την επιχειρησιακή τους ενίσχυση στο πρώτο μετακαταστροφικό στάδιο. Στη προγραμματική Σύμβαση της ΚΕΔΕ με το ΕΣΠΑ θα μπορούσε να συμβάλλεται και το Υπουργείο Κλιματικής κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, αναλαμβάνοντας να χρηματοδοτήσει τον απαιτούμενο εξοπλισμό και τα λειτουργικά κόστη. Η πιλοτική του εφαρμογή, εφόσον στεφθεί με επιτυχία και συμβάλλει αποτελεσματικά, να επενδυθεί θεσμικά και να στηριχθεί σε τακτική βάση χρηματοδοτικά, ώστε να αποτελέσει μόνιμο μηχανισμό αρωγής και τεχνικής υποστήριξης των Δήμων.
9.Επιχειρησιακός Σχεδιασμός
Για μια συντεταγμένη και αποτελεσματική πολιτική προστασία σε τοπικό επίπεδο είναι αναγκαία η εκπόνηση ενός Εθνικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας, στην οποία να εντάσσονται όλα τα προγράμματα, σχέδια, μέτρα και δράσεις σε επίπεδο πρόληψης, ετοιμότητας, αντιμετώπισης και αποκατάστασης σύμφωνα με τις προβλέψεις των «Περιφερειακών Σχεδίων Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης Συνεπειών» των Περιφερειών και των «Τοπικών Σχεδίων Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Διαχείρισης Συνεπειών» των Δήμων.
Εκτιμούμε ότι το Εθνικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας θα μπορέσει να χρηματοδοτηθεί από τα Αναπτυξιακά Προγράμματα και τα λοιπά χρηματοδοτικά εργαλεία της επόμενης προγραμματικής περιόδου (ΕΣΠΑ 2021–2027, Ταμείο Ανάκαμψης, Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021–2025, Πράσινο Ταμείο κλπ.)
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στο ΕΣΠΑ 2021–2027 προβλέπεται το ξεχωριστό Πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας «Αιγίς» στον σχεδιασμό και τηνεφαρμογή του οποίου θεωρούμε απολύτως αναγκαία τη συμμετοχή των ΟΤΑ και των συλλογικών οργάνων τους (ΕΝΠΕ, ΚΕΔΕ, ΠΕΔ).
Επιπρόσθετα η ΜΟΔ ΑΕ θα μπορούσε για τις πυρόπληκτες και πλημμυρόπληκτες περιοχές να ενεργοποιήσει ένα ειδικό πρόγραμμα ενίσχυσης της ωρίμανσης, αλλά και της υποστήριξης εφαρμογής (μελέτες και διαγωνιστικές διαδικασίες ) για τα έργα αποκατάστασης σε υποδομές των πυρόπληκτων και πλημμυρόπληκτων περιοχών και σε αναπτυξιακά έργα της επόμενης μέρας κατά το πρότυπο του προγράμματος που υλοποιεί η ΜΟΔ ΑΕ για τους αδύναμους δικαιούχους.
Εννοείται ότι η αναφορά εδώ δεν σχετίζεται με τα έργα υπερεπείγουσας σημασίας όπως η κοπή καμένων δέντρων, η δημιουργία κορμοδεμάτων και τα έργα άμεσης αντιπλημμυρικής θωράκισης για τους πυρόπληκτους ή της απομάκρυνσης φερτών υλικών, της αποκατάστασης βατότητας αγροτικού και δημοτικού δικτύου κτλ. για τις πλημμυρόπληκτες περιοχές.
10.Αναγκαίες προϋποθέσεις εφαρμογής
Εν κατακλείδι, για να μπορέσει να δομηθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας σε τοπικό επίπεδο θέλουμε μια σταθερή και συντεταγμένη πολιτική. Αυτό μεταφράζεται σε διαμόρφωση ενός ξεκάθαρου θεσμικού πλαισίου αρμοδιοτήτων χωρίς γκρίζες ζώνες και ερμηνείες, την ενίσχυση θεσμική και επιχειρησιακή των τοπικών δομών Πολιτικής Προστασίας, σταθερής ,επαρκούς και έγκαιρης χρηματοδότησης, και ανθρώπινο δυναμικό ικανού για να λειτουργήσει αυτός ο μηχανισμός. Και ο πιο δύσπιστος έχει κατανοήσει πλέον ότι σε όλα τα τελευταία γεγονότα που αφορούν τη πολιτική προστασία οι Δήμοι και οι Σύνδεσμοι έπαιξαν άμεσο και καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση τους.
Οι Δήμοι και οι Σύνδεσμοι ενισχύονται από τους εθελοντές και τη τοπική κοινωνία γιατί λόγο της εγγύτητας είναι ίσως οι μόνοι φορείς που είναι διαρκώς παρόντες , στη πρόληψη, στην αντιμετώπιση αλλά και στην αποκατάσταση στο μετακαταστροφικό στάδιο.
Αξίζει πάνω σ’ αυτό να χτίσουμε έναν πραγματικά αποτελεσματικό μηχανισμό σε τοπικό επίπεδο ενισχύοντας το αίσθημα ασφάλειας στο κάθε πολίτη».
Από το Γραφείο Τύπου του ΣΠΑΠ
Δελτίο Τύπου Νέα Πεντέλη, 24Νοεμβρίου 2022
