Ο άνθρωπος της υπαίθρου στυλοβάτης της Ελληνικής οικονομίας – Ο πρωτογενής μας τομέας καταρρέει
Πριν την κρίση του κορονοϊού λέγαμε πως η Ελλάδα αν ήθελε να ξεπεράσει την οικονομική κρίση και να πατήσει στα δικά της πόδια έπρεπε τα επόμενα χρόνια να ανακτήσει την αυτονομία της και να μειώσει το επίπεδο των εισαγωγών της από τρίτες χώρες, επενδύοντας κυρίως στον πρωτογενή τομέα.
Πολύ περισσότερο, όταν πρώτον δεν διαθέτουμε βαριά βιομηχανία, και δεύτερον η χώρα δεν παράγει καν τα απαραίτητα βασικά της αγαθά και εστιάζει απλά στον τουρισμό που την τελευταία κυρίως δεκαετία τα μεγάλα οργανωμένα ξενοδοχεία σε συντριπτικά ποσοστά σε όλη την χώρα έχουν περάσει σε ξένα χέρια ενώ ο κύριος όγκος των προμηθειών τους είναι εισαγόμενα προϊόντα.
Έτσι μειώνουμε σημαντικά τις πιθανότητες να εμφανίσουμε ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης και αρκούμαστε σε μια φοροεισπρακτική πολιτική που απλά επιβαρύνει τους πολίτες της χώρας.
Τη μπορεί να πει κάνεις σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που το υπέδαφος της είναι το καταλληλότερο για παραγωγή οσπρίων που αιώνες τώρα ταΐζε τον λαό της και σήμερα απλά περιορίζετε σε εισαγωγές . Για παράδειγμα οι φακές που πάνω από το 85% από τις ανάγκες της χώρας μας εισάγονται .
Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας και οι κλιματικές της συνθήκες που επικρατούν στην επικράτεια της δημιουργούν σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα στην παραγωγή συγκεκριμένων αγροτικών προϊόντων όπως λόγω του εξαιρετικού υπέδαφους όσπρια και εσπεριδοειδή αλλά και φρούτα και λαχανικά λόγω του ηλιόλουστου της περιοχής και αλλά.
Σε έκθεση της η ΓΣΕΕ στις 29 Μαΐου 2022 τόνισε πως :»Καταρρέει ο πρωτογενής τομέας. Ανοχύρωτη η Ελλάδα σε μια επισιτιστική κρίση. «Ανοχύρωτη» και «αδύναμη» είναι η Ελλάδα μπροστά στον κίνδυνο μίας επισιτιστικής κρίσης, με τον πρωτογενή τομέα να δείχνει σημάδια κατάρρευσης και παράλληλα να παρουσιάζει «παραγωγική γήρανση».
Ο ελληνικός Αγροτικός Τομέας παρουσιάζει σημαντικά χαμηλές επιδόσεις σε όλους τους δείκτες που μετρούν την παραγωγικότητα της εργασίας και του εδάφους, ιδιαίτερα σε σύγκριση με την ΕΕ.
Το φαινόμενο αυτό οφείλεται σε ένα ευρύ πεδίο προβλημάτων και αδυναμιών, κάποια εκ των οποίων αποτελούν καθολικά ζητήματα για ολόκληρη την ελληνική οικονομία. Για παράδειγμα η περιορισμένη διαθεσιμότητα πόρων για επενδύσεις, η πολύ μικρή επιχειρηματικότητα, η υστέρηση στην υιοθέτηση νεότερων και σύγχρονων τεχνολογιών και η χαμηλή ένταση δραστηριοτήτων Έρευνας και Ανάπτυξης, η υπερφορολόγηση.
Αυτό που χρειάζεται είναι η δημιουργία ολοκληρωμένων αλυσίδων παραγωγής, όπως στο παράδειγμα του βαμβακιού που εξάγεται ακατέργαστο, αντί να ενσωματώνεται στην εγχώρια παραγωγή, έτσι ώστε να αναβιώσει η εγχώρια κλωστοϋφαντουργία και η βιομηχανία ενδυμάτων που έχει μαραζώσει εδώ και χρόνια. Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι ότι πρέπει να στηριχθεί περισσότερο η εγχώρια παραγωγή ζωοτροφών, όπως και σπόρων αφού ναι μεν έχουμε μία απλή τράπεζα σπόρων για λόγους αποθήκευσης, αλλά όχι εκτεταμένα για παραγωγή. Αν δεν υπάρχουν επαρκείς ζωοτροφές, δεν θα υπάρχουν ούτε γιαούρτια, ούτε φέτα, και λοιπά.
Τα κυριότερα προβλήματα που βιώνουν οι άνθρωποι της υπαίθρου είναι :
Δεν υπάρχει σταθερό οικονομικό υπερβάλλον από πλευράς φορολογικού τοπίου ενώ παράλληλα οι άνθρωποι της υπαίθρου νιώθουν απροστάτευτη και μεγάλη ανασφάλεια από τους εμπόρους. Για παράδειγμα το 2019 όπως λένε οι άνθρωποι του χώρου στην Θεσσαλία, η πτώση στην τιμή γάλακτος άγγιξε το 25%, ενώ σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως η Δυτική, Κεντρική Μακεδονία και η Θράκη, έφτασε ακόμα και το 40% .
Στην χώρα μας έχουμε πολύ μικρές και κατακερματισμένες αγροτικές εκμεταλλεύσεις η μέση χρησιμοποιούμενη έκταση των ελληνικών αγροτικών μονάδων το 2020 ξεπερνούσε οριακά τα 5,3 εκτάρια (53 στρέμματα), λιγότερο από το 1/3 της αντίστοιχης μέσης έκτασης στην ΕΕ-27 (17,1 εκτάρια). Η πολύ μικρή μέση έκταση δεν επιτρέπει την αξιοποίηση των αυξανομένων οικονομιών κλίμακας που προκύπτουν από την αύξηση του σταθερού κόστους (αυξανόμενη ένταση φυσικού κεφαλαίου στη διεθνή αγροτική παραγωγή).
Δεν έχουμε νέους αγρότες με αποτέλεσμα να είναι μεγάλη ηλικία αγροτών μας το 2020, σχεδόν το 65% των διαχειριστών αγροτικών μονάδων ήταν τουλάχιστον 55 ετών, με την πλειονότητά τους μάλιστα (37,1%) να είναι τουλάχιστον 65 ετών.
Πολύ χαμηλό επίπεδο τεχνικής εκπαίδευσης αγροτών το 2020, μόλις το 0,7% των διαχειριστών αγροτικών μονάδων είχε πλήρη αγροτική εκπαίδευση και ένα 5,2% μια βασική εκπαίδευση για την αγροτική παραγωγή. Το υπόλοιπο 94,1% δεν είχε κανενός είδους εκπαίδευση στην απασχόλησή του, παρά μόνο πρακτική εμπειρία.
Δυσμενής εξέλιξη του κόστους παραγωγής όπου μάλιστα η παγκόσμια πληθωριστική κρίση των τελευταίων ετών είχε ασύμμετρα μεγαλύτερη ένταση σε μια σειρά από βασικές εισροές για την αγροτική παραγωγή, ενδεικτικά +29%, μεταξύ 2019-2023. Με μεγαλύτερες επιρροές στα λιπάσματα (+72,3%) και τις ζωοτροφές (+39,3%), ενώ το σύνολο των εισροών του Αγροτικού Τομέα είχε μεταβολές κόστους που ξεπερνούσαν τον πληθωρισμό.
Το θέμα της επάρκειας στην παραγωγή διατροφικών προϊόντων από τον πρωτογενή τομέα, είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας. Δεν μπορεί η Ελλάδα να αισθάνεται κυρίαρχη εάν δεν διασφαλίζει τουλάχιστον ένα επίπεδο επάρκειας σε παράγωγη αγροτικών προϊόντων. Ο στόχος πρέπει να είναι η αύξηση της πρωτογενής παραγωγής και η επιστροφή των νέων στην ύπαιθρο, μέσω κινήτρων. Έχουμε την δυνατότητα με την σωστή πολιτική να το επιτύχουμε.
