Περίπου επτά χρόνια μετά την κατάλυση της δημοκρατίας και την κατάληψη της εξουσίας από τη χούντα των συνταγματαρχών, το Νοέμβριο του 1973 το θέμα της μαζικής αντίδρασης είχε ωριμάσει στο μυαλό του λαού και των φοιτητών . Άλλωστε ήταν μια χρονιά που από τον πρώτο μήνα της επικρατούσε αναβρασμός στα πανεπιστήμια, με κορύφωση την κατάληψη της Νομικής τον Μάρτιο.
H εξέγερση του Πολυτεχνείου στις 17 Νοεμβρίου του 1973 σήμανε την αρχή του τέλους του δικτατορικού καθεστώτος το οποίο είχε στερήσει τις δημοκρατικές ελευθερίες και είχε εξορίσει, φυλακίσει και βασανίσει χιλιάδες ανθρώπους.
Ας πάρουμε τα γεγονότα με την σειρά που έγιναν σε ένα σύντομο ιστορικό :
Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε στις 14 Φεβρουαρίου 1973, όταν ξεσηκώθηκαν οι φοιτητές της Αθήνας και συγκεντρώθηκαν στο Πολυτεχνείο. Ζητούσαν την κατάργηση του Ν.1347, ο οποίος προέβλεπε την υποχρεωτική στράτευση όσων ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Η αστυνομία, παραβιάζοντας το πανεπιστημιακό άσυλο, εισήλθε στο χώρο του ιδρύματος, συνέλαβε 11 φοιτητές και τους παρέπεμψε σε δίκη με την κατηγορία της «περιύβρισης αρχής». Οι 8 καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, ενώ περίπου 100 άλλοι αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους και να ντυθούν στο χακί.
Επτά ημέρες μετά τα πρώτα γεγονότα του Πολυτεχνείου, στις 21 Φεβρουαρίου οι φοιτητές κατέλαβαν το κτίριο της Νομικής σχολής στην Αθήνα, προβάλλοντας τα συνθήματα «Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα» και «Ζήτω η Ελευθερία». Η αστυνομία επενέβη και πάλι για να καταστείλει την εξέγερση, αλλά η βίαιη εκδίωξη των φοιτητών από το κτίριο της Νομικής ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την αγωνιστικότητά τους.
Η κορύφωση όμως των γεγονότων ήρθε το Νοέμβρη , όλους τους προηγούμενους μήνες η χώρα ήταν καζάνι που έβραζε και όλα έδειχναν πως κάτι μεγάλο έπρεπε να γίνει που θα σήμαινε την αντίστροφη μέτρηση για την Χούντα. Αυτή η στιγμή δεν άργησε να έρθει.
Στις 14 του Νοέμβρη οι φοιτητές άρχισαν να συγκεντρώνονται στο κτίριο του Πολυτεχνείου, στην οδό Πατησίων. Αυτό έγινε παρά τις προσπάθειες της αστυνομίας να εμποδίσει την προσέλευση του κόσμου. Το ίδιο απόγευμα λήφθηκε η απόφαση από τους φοιτητές για την κατάληψη του Πολυτεχνείου.
Την άλλη ημέρα μάλιστα τέθηκε σε λειτουργία και ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου.
Παράλληλα στις 8 το πρωί η Σύγκλητος του Ιδρύματος σε έκτακτη συνεδρίαση που έγινε στα κτίρια του Ζωγράφου, αποφάσισε να στείλει έγγραφο στην κυβέρνηση και να ζητήσει να μη γίνει επέμβαση στο Πολυτεχνείο.
Την Παρασκευή 16 Νοέμβρη η καρδιά της πόλης είχε πάρει φωτιά, και ο κόσμος ήταν ασταμάτητος . Έτσι στήθηκαν οδοφράγματα και πραγματοποιήθηκαν δύο μεγάλες διαδηλώσεις στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου. Το απόγευμα οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και οι διαδηλωτές αυξήθηκαν κατά πολύ. Η αστυνομία νιώθοντας πως η εξέγερση γιγαντώνονταν, απάντησε με τεθωρακισμένα και πυροβολισμούς. Γύρω στα μεσάνυχτα παρέμεναν μέσα και γύρω από το κτίριο περίπου 4.000 κόσμου.
Στις 2 έκλεισαν οι πόρτες του Πολυτεχνείου, ενώ εξακολουθούσε να υπάρχει ακόμα λίγος κόσμος απέξω. Στις 3 άρχισαν οι Συνελεύσεις κατά σχολές. Κοντά στο Σταθμό Λαρίσης συγκεντρώθηκαν τρεις μοίρες λοκατζήδων και μία μοίρα αλεξιπτωτιστών από τη Θεσσαλονίκη ενώ τρία άρματα μάχης κατέβηκαν από το Γουδί προς το Πολυτεχνείο.
Στις 3 τα ξημερώματα της 17ης Νοέμβρη το άρμα που βρισκόταν έξω από την κεντρική πύλη έλαβε εντολή να εισβάλει.
Έπεσε πάνω στην πύλη και την έριξε, σκηνή που αποτυπώθηκε στην κάμερα ξένου εικονολήπτη ο οποίος βρισκόταν σε δωμάτιο ξενοδοχείου απέναντι από το κτίριο του Πολυτεχνείου. Ελεύθεροι σκοπευτές της αστυνομίας άνοιξαν πυρ από γειτονικές ταράτσες, ενώ άνδρες της ΚΥΠ καταδίωξαν διαδηλωτές και φοιτητές.
Η αιματηρή επέμβαση αποσταθεροποίησε το καθεστώς με αποτέλεσμα στις 23 Ιουλίου 1974 και μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο η δικτατορία να καταρρεύσει.
Το Δεκέμβριο του 1975 στη δίκη για τα γεγονότα εκδόθηκε η απόφαση του δικαστηρίου το οποίο κήρυξε ένοχους 20 από τους 32 κατηγορούμενους, ενώ αθώωσε άλλους 12. Οι μεγαλύτερες ποινές επιβλήθηκαν στους Γ. Παπαδόπουλο, Δ. Ιωαννίδη (αρχηγός ΕΣΑ), Σ. Βαρνάβα (αντιστράτηγος Ε.Α), Ν. Ντερτιλή (ταξίαρχος Ε.Α.).
